Zwierzakolandia

Bianca

Ogólnie o udomowieniu
Domestykacja zwierząt (łac. domesticus - domowy) inaczej udomowienie to proces oswajania i wykorzystywania dzikich gatunków zwierząt na potrzeby człowieka. Postępował on przez kilka tysięcy lat. Jest uwarunkowanym dziedzicznie przystosowaniem dzikich zwierząt, w ciągu szeregu pokoleń, do środowiska zewnętrznego stworzonego pracą człowieka i jego wymaganiami. Ewolucja gatunków udomowionych jest głównie wynikiem szczególnej selekcji, w której selekcja naturalna odgrywa rolę uzupełniającą. Zwierzęta służyły ludziom jako źródło mięsa, mleka, wełny, skór i futer oraz jako siła juczna, pociągowa i wierzchowa.

Zwierzęta udomowione przez człowieka:

kot
pies
świnia
wielbłąd
lama
alpaka
koza
bydło
królik
osioł
koń
jak
renifer
fretka
kura domowa
gęś
gołąb
pszczoła
[edytuj]
Historia
Przybliżone daty i lokalicaje pierwszego udomowienia
Gatunek data miejsce
Pies 10 000 p.n.e. do 150 000 p.n.e. Azja
Owca 8000 p.n.e. Środkowy wschód
Koza 8000 p.n.e. Środkowy wschód
Świnia 8000 p.n.e. Chiny
Krowa 6000 p.n.e. Środkowy wschód
Koń 4000 p.n.e. Ukraina
Osioł 4000 p.n.e. Egipt
Bawół 4000 p.n.e. Chiny
Pszczoła 4000 p.n.e. Południowa Azja
Kura 3500 p.n.e. Południowa Azja ?
Kot 3500 p.n.e. to 7500 p.n.e. Egipt lub Cypr
Lama 3500 p.n.e. Peru

Udomowienie psa
Pies domowy (Canis familiaris L., syn. Canis lupus familiaris) to drapieżny ssak z rodziny psowatych udomowiony przez człowieka.

Od czasów prehistorycznych towarzyszy człowiekowi wiele ras różniących się rozmiarami ciała, umaszczeniem, sierścią, a przede wszystkim charakterem i usposobieniem.

Pies domowy bywa hodowany:

jako pies obronny, np.: owczarek niemiecki, rottweiler, doberman, bokser
jako pies myśliwski, np.: pointer, wyżły, ogary, charty, gończe
jako pies pasterski, np.: border collie, welsh corgi, owczarek australijski, kelpie
jako pies przewodnik niewidomych, niepełnosprawnych lub chorych na padaczkę
jako pies ratowniczy (poszukiwanie zasypanych)
jako pies policyjny i wojskowy, np.: owczarek niemiecki, sznaucer
jako pies pociągowy, np.: husky, pies grenlandzki, malamut
jako pies wyścigowy - charty
jako pies domowy (pokojowy)
jako pies walczący w nielegalnych psich walkach organizowanych głównie przez środowiska przestępcze dla zysku z zakładów, np.: American Pit Bull Terrier, American Staffordshire Terrier
dla celów konsumpcyjnych, skór i tłuszczu, np.: nagi pies meksykański, chow-chow
jako pies terapeutyczny (Retrievery, Nowofunland, Cavalier King Charles Spanie).
Teorie dotyczące udomowienia psa mówią, że najprawdopodobniej wszystkie rasy psa domowego pochodzą od jednego dzikiego przodka. Istnieje trzydzieści pięć gatunków dzikich psowatych, niektóre z nich są samotnikami, jak lisy, inne żyją w społecznościach, jak szakale. Istnieją gatunki małe, jak południowoamerykański lis krabojad, inne tak duże jak lis polarny (piesiec). W Los Angeles, w asfaltowym bagnie La Brea, zachowały się szczątki jeszcze większego zwierzęcia, Canis dirus. Gatunek ten wyginął dziesięć tysięcy lat temu.
Mimo olbrzymiej zmienności obserwowanej w obrębie gatunku uważa się, że udomowieniu uległ tylko jeden gatunek, nazwany przez wielkiego klasyfikatora Linneusza Canis familiaris. Co prawda Linneusz zdefiniował to zwierzę na podstawie dość niezwykłych cech ("ogona skierowanego w górę", "lizania ran", "częstego zapadania na rzeżączkę" oraz "oddawania moczu na dźwięk pewnych melodii"), ale wydaje się, że miał rację.

Psy rasy chihuahua mają dwanaście centymetrów w kłębie, wilczarz irlandzki niemal półtora metra. Bernardyn waży pięćdziesiąt razy tyle co szpic niemiecki, a zakres ubarwienia, kształtów i temperamentów psów trzymanych w domach przechodzi wszelkie wyobrażenie.

Jedyną alternatywą dla uznania zmienności psów jako dowodu na ewolucję jest przekonanie, że każda z tych ras pochodzi od oddzielnego gatunku dzikiego przodka, obecnie wymarłego bez śladów. Doktryna głosząca pochodzenie zwierząt udomowionych od wielu ras pierwotnych została swego czasu doprowadzona do absurdu. Natura była postrzegana jako coś statycznego, a jej twory za istoty niezmienne, tak więc hodowcy twierdzili, że musiało kiedyś istnieć przynajmniej dwadzieścia gatunków dzikiego bydła, tyleż samo owiec, i kilka gatunków kóz w jednej tylko Europie, a nawet kilka w samej Wielkiej Brytanii. Nawet dziś idea istnienia osobnych przodków psich ras znajduje zwolenników. Powstaje jednak pytanie, jak dowieść, że przodkiem tych wszystkich ras jest wilk i że powstały one z jednego typu ancestralnego w drodze dziedziczenia przekształceń.

Dowodów na pochodzenie psów od wilka dostarcza genetyka, choć i w tym wypadku zdarzają się wątpliwości. Istnieje na to wiele dowodów natury archeologicznej. Kości wilka spotkano u boku szczątków ludzkich tak starych jak człowiek z Boxgrove w Surrey, datowanych na 400 tysięcy lat p.n.e. Nikt nie wie, jakie łączyły ich związki. Być może i człowiek i zwierz pożywiali się w tym samym miejscu, a może wilki były pasożytami napadającymi na obozowiska myśliwych. Być może ludzie z Boxgrove chwytali szczenię, po czym oswajali i zjadali po utuczeniu. Sąsiedzi, nieproszeni goście w obozie, a może podręczna przekąska, dość że w porównaniu ze zmianami, jakie przechodzili ludzie, wilki zmieniały się nieznacznie . Czaszki wilków wyłowione z zatopionego obozu nomadów, którzy przeszli z Syberii na Alaskę, są niemal takie same, jak czaszki ich przodków z Boxgrove. Ich szczęki były mniej wysunięte do przodu, a zęby bardziej stłoczone, ale z wyglądu były to nadal czaszki dzikich zwierząt.

Mniej więcej w tym samym czasie myśliwi zaczęli chętniej używać strzał niż włóczni. Wilki – już prawie psy - stały się bardziej użyteczne (np. do przynoszenia upolowanej zdobyczy) i zaczęły się cieszyć ludzką "przyjaźnią", jako zwierzę użytkowe. Darwin napisał kiedyś, że w czasach głodu ludność Ziemi Ognistej prędzej zjadłaby własne stare kobiety, niż swe psy. W Ein Mallah w Izraelu, w grobie "pierwszych farmerów", znaleziono szkielet szczeniaka pochowanego obok dziecka. Dzikie zwierzęta stały się członkami rodziny. Wkrótce ich pysk uległ skróceniu, zęby zmalały, oczy powiększyły się i stały okrągłe. Pojawił się pies, jakiego znamy.

Pozostałością po tamtym prymitywnym zwierzęciu jest śpiewający pies z Nowej Gwinei oraz dingo. Dingo nie zmienił się wiele od tamtych czasów, ale od tego czasu psy rozprzestrzeniały się po całym prawie świecie (z wyjątkiem Afryki, która była od nich wolna aż do ery żelaza) równie szybko jak ludzie.
Pierwsza wystawa psów odbyła się w Newcastle w 1859 roku (czyli w roku, w którym opublikowano O powstawaniu gatunków). Zaprezentowano na niej dobrze znane psie rasy, takie jak pointery, setery i spaniele. W kilka lat później Amerykanie podjęli wyzwanie wystawiając charty szkockie deerhund i ... psa o imieniu Nellie, który chodził na dwóch łapach, bo nie miał przednich.

Współcześnie w Stanach Zjednoczonych odbywa się 11 tysięcy wystaw psów rocznie. W trakcie pospiesznej pogoni za doskonałością powstają formy nadzwyczajne. W roku 1998 zwycięzcą Westminster Kennel Club Show, najważniejszego amerykańskiego pokazu, była Fairwood Frolic, z rasy Norwich terrier. Została wybrana z doborowej stawki w grupach, w których znalazł się malamut, pudel miniaturowy, jamnik długowłosy i owczarek staroangielski bobtail. Poprzednimi zwycięzcami byli reprezentanci rasy tak odmiennej jak mopsy.

Informacje pochodzą z Wikipedii.